|
Verering & Cultuur
- Rond het jaar 1000 zouden de Noormannen - volgens een legende - zijn lijk uit Stavoren hebben gestolen, en vervolgens op de Londense markt als relikwie te koop hebben aangeboden. Dit verhaal is niet waarschijnlijk, omdat Odulfus in de - thans niet meer bestaande - San Salvatorkerk te Utrecht begraven zou zijn. Hoe dit ook zij, de bisschop van Londen kocht het, maar wist het door te verkopen aan de abt van Evesham. Daarop geschiedden er zoveel wonderen in Evesham, dat Odulfus ruimschoots zijn geld opbracht vanwege de grote toeloop van pelgrims.
Afgebeeld
- Hij wordt afgebeeld met een appel, omdat - naar men zegt- hij op school ooit werd beloond met een appel, omdat hij tijdens zijn verblijf bij de kanunniken in Utrecht als kloosterling leerde te volharden in stilzwijgen. Ook met een wandelstok: de enige luxe die hij zich permitteerde. Hij schijnt daarmee ooit een beginnende brand in zijn kerk te hebben geblust. Ook wel met een bedelnap als verwijzing naar zijn naastenliefde en zorg voor de armen.
- In de Middel-Eeuwen genoot Odulfus in de Nederlanden een geweldige verering. In het bisdom Utrecht was zijn feestdag een officiële vrije dag. In de steden werd dan markt en kermis gehouden. In Amsterdam herinnert de Sint-Olofspoort nog aan hem (of is dat toch de patroon van de zeevaarders Olaf van Noorwegen?). In Delft de Olofstraat en de Odulfusstraat. Het was op zijn feestdag dat in het jaar 1327 de blinde Mechteld uit de Den Haag tijdens de opheffing van de hostie door de priester aan het altaar van Maria van Jesse in de Oude Kerk, plotseling kon zien. Sindsdien werd in Delft op zijn feestdag of op de zondag erna de ommegan
- In Best is hij te vinden in het wapen van de gemeente; vroeger bestond daar een kapelletje dat aan Odulfus was toegewijd: 'Capelle van synte Tolof tot Best'.
Profetieën en wonderen
- Volgens de overlevering deed Odulfus een aantal profetieën die wonderbaarlijk uitkwamen. Dit versterkte de verering voor zijn persoon.
- Hieronder citaten uit het oudst bekende Odulfus-manuscript, afkomstig uit het klooster van Saint-Bertin, nabij Sint-Omaars in Frankrijk.[2] Het manuscript is in de loop der eeuwen veelvuldig gekopieerd.
- Over een steenklomp van niet geringe afmeting die voor de deur van zijn huis lag voorspelde Odulfus: "Weet dat hij zonder menselijke krachtsinspanning naar de rivier die de Fle heet zal wentelen en daar onder de golven zal verdwijnen zolang als jullie de bescherming van de goddelijke vrede missen. Wanneer jullie echter zien dat hij zonder menselijke trekkracht tegen de rand van deze kust omhoog komt, dan geloof maar zonder twijfel dat mijn lichaam, al is het na de dood van het vlees, dit gebied weer zal bezoeken en voor jullie de herwonnen vrede ondersteunen." De steen belandde uiteindelijk in de kerk tot bewijs voor de gelovigen.
- Odulfus voorspelde een vroege dood van de provoost van de kerk in Utrecht, Craft genaamd, nadat die brutaal de eer van het bisschopsambt weigerde daar hij reeds genoeg aardse rijkdommen in bezit had.
- Odulfus voorzag dat de Friezen hun (her)nieuwde geloof weer zouden verzaken. "Ik weet immers, zei hij, dat jullie dit zullen doen, waarom ik voorspel dat heidenen over jullie heen zullen komen, die dit land gaan verwoesten en jullie en wat van jullie is mee in gevangenschap zullen nemen." Die invallen zijn er gekomen, want de Vikingen waren in die tijd zeer actief langs de Friese kusten, van Groningen tot in Noord-Frankrijk. In 961 werd Stavoren geplunderd door de Denen.
- Toen eens Odulfus zijn cel in brand stond, met daarin al zijn huisraad inclusief zijn stok, bad hij dat het vuur niet zou uitbreiden naar de verblijven van zijn vrome medebroeders. Zijn gebed werd verhoord en toen het vuur uit was werd de stok volledig onbeschadigd teruggevonden. Diezelfde stok plaatsten zijn medebroeders later op Odulfus' graf.
- Bij Odulfus' heengaan "verspreidde zich daar zo’n lucht van wonderlijke geur, dat allen die daar aanwezig waren, met een onschatbare zoetheid vervuld werden, zodanig dat zij hierdoor duidelijk merkten dat engelenhemelbewoners de uittredende ziel hadden opgenomen."
- Later gebeurden er "in Traiectum (=Utrecht), maar ook in Stauron (=Stavoren) door tussenkomst van zijn verdiensten talloze wonderen."
Latere verering
- Relikwie: nap van Odulphus in foedraal, 12e eeuw, Catharijneconvent, Utrecht
- Ter ere van Odulphus werd in Wormer vanaf de middeleeuwen tot en met 1919 op de zondag na 12 juni een kermis gehouden.
- Sinds 2007 wordt op 12 juni een St. Odulfusbedevaart gehouden in Stavoren, Hemelum en Bakhuizen. Het wordt georganiseerd door het Russisch-orthodox klooster in Hemelum.[3]
- Odulphus is de patroonheilige van de gemeente Best en prijkt op het gemeentewapen daarvan.
Relikwieën
- Zowel Stavoren als Evesham in Worcestershire beweren in het bezit te zijn van relikwieën van Odulphus. Bepaalde relikwieën werden in 1034 in Stavoren door Vikingen gestolen en kort daarop door de bisschop van Londen gekocht; deze bisschop Alfward schonk ze aan de Benedictijnse Onze-Lieve-Vrouwe-abdij van Evesham. De authenticiteit van de Engelse relieken is onduidelijk.
- Het Catharijneconvent in Utrecht stelt een drinknap tentoon die Odulphus op de borst zou hebben gedragen. Deze bestaat uit twee stukken kurk die met zilverdraad aan elkaar zijn genaaid en zit in een foedraal versierd met ranken. Hij komt uit het bezit van de voormalige Salvatorkerk in Utrecht.
|
