Rijkevoort, H. Apollonia

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Apollonia Open Street Maps
Datum: 8 (voorheen) en 9 februari
Periode: 19e - 20e eeuw
Religieuze context: Christelijk
Locatie: parochiekerk
Adres: Meester van den Bergplein 8, 5447 AW Rijkevoort
Gemeente: Land van Cuijk
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting:

In Rijkevoort bestond, ten minste vanaf 1820, een verering van de H. Apollonia. In dat jaar werd zij, naast de H. Rochus, de tweede patroonheilige van de nieuwe parochiekerk. De H. Apollonia werd aangeroepen bij tandpijn. In de 20e eeuw nam de verering af. Er was geen sprake van een bedevaart.

Auteur: Marga Pauwels
Illustraties:
Topografie

- Het dorp Rijkevoort ligt circa 4 kilometer ten westen van Boxmeer. 
- Vóór 1532 is er een Rochuskapel te Rijkevoort gebouwd die behoorde tot de parochie Beugen. De kapel werd gebouwd om, vanwege de grote afstand naar de moederkerk, dichter bij het dorp de mis te kunnen lezen. In de 17e eeuw werd er een eigen rector aan de kapel verbonden. In 1648 werd de kapel door het Staatse gezag onttrokken aan de eredienst. In 1722 werd Rijkevoort een zelfstandige parochie. In het dorp kwam een schuilkerk. Omstreeks 1800 kregen de katholieken hun kapel weer terug.
-  In 1819-1820 werd de kapel, met uitzondering van het koor, vervangen door een parochiekerk die eveneens aan de H. Rochus was gewijd. De H. Apollonia was de tweede patroonheilige van de kerk. 
- Deze kerk werd later weer vervangen door de neogotische kerk die in 1887-1888 is gebouwd naar een ontwerp van architect Johannes Kayser. Het transept en het koor van de neogotische kerk werden in 1927-1928 naar een ontwerp van vader en zoon Caspar en Joseph Franssen aanmerkelijk vergroot. In de jaren zestig is de kerk 'gemoderniseerd' en tegelijk ontdaan van zijn neogotische beschildering. In 2010 fuseerde de parochie met een groot aantal andere parochies tot de nieuwe parochie Maria, Moeder van de Kerk, die haar hoofdkerk in Sint Anthonis heeft. In 2016 is de kerk in Rijkevoort aan de eredienst onttrokken. Het kerkgebouw is een gemeentelijk monument.

Cultusobject

- De martelares H. Apollonia wordt aangeroepen bij tandpijn en is de patrones van tandartsen.
- In het herdenkingsboek van 100 jaar H. Rochus parochiekerk in Rijkevoort, memoreren de auteurs het feit dat de heiligen die werden aangeroepen bij ziekte, hun functie mede verloren vanwege de vorderingen in de geneeskunde.  

Verering

- Naast de verering van de H. Rochus in Rijkevoort werd, tenminste vanaf de 19e eeuw, in Rijkevoort de H. Apollonia vereerd. Zij was de tweede patroonheilige van de parochiekerk die in 1819-1820 is gebouwd. 
- In 1880 schonk parochiaan Joanna Arts-Verberk, weduwe zonder kinderen, drie Nederlandse effecten, elk ter waarde van f.100,- aan pastoor H.J. van Naenen. Het geld was bedoeld voor het aanschaffen van vier beelden: een van het H. Hart van Jezus, een van het H. Hart van Maria, een van de H. Jozef en een van de H. Apollonia. De beelden moesten een hoogte hebben van 1 meter 20, gelijk aan de hoogte van de nieuwe beelden van de H. Rochus en de H. Antonius Abt. Hierdoor, wordt gezegd in de bijlage bij de schenking, "(zal) de Kerk niet weinig versierd worden."  
- Voor de H. Apollonia werd op het einde van de 19e eeuw een vaandel gemaakt dat lijkt op dat voor Rochus. De heilige wordt afgebeeld staande in een ovaal. Evenals de H. Rochus kende Apollonia een eigen lied. 
- De H. Apollonia werd binnen de parochie tegen tandpijn aangeroepen.

Bronnen en literatuur

Archieven: Bisdomarchief, Rijkevoort, B fundaties, schenkingen [Bijlage bij de schenking van Joanna Arts-Verberk aan pastoor H.J. van Naenen].
Literatuur: Ger Gerrits, L. vd Veen, H. Rochus Rijkevoort, 1887-1987 ([Rijkevoort: Comité Honderd Jaar Parochiekerk Rijkevoort], [1987]) p. 52-53.
Websites:
https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/de-h-rochuskerk-in-rijkevoort;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Rochuskerk_(Rijkevoort).
Geraadpleegd op 10-12-2024.                                                     
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Rijkevoort-Apollonia.

Laatste mutatie 14-07-2025
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.